Περιβάλλον

Υιοθέτηση της δέσμης μέτρων για τις κλιματικές αλλαγές ως το τέλος του έτους;

Τα μέτρα της ΕΕ για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών θα κληθεί να ψηφίσει, την εβδομάδα που μας έρχεται σε πρώτη ανάγνωση, το ΕΚ. Στόχος της γαλλικής προεδρίας είναι η υιοθέτηση των εν λόγω μέτρων ως το τέλος του έτους. Μέχρι στιγμής, όμως, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ εκπροσώπων του ΕΚ και του Συμβουλίου έχουν επιτρέψει την επίτευξη ανεπίσημων συμφωνιών μόνο σε ό,τι αφορά τις εκπομπές των νέων επιβατικών αυτοκινήτων, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την μείωση των εκπομπών από τα καύσιμα.
Στόχοι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

Η προταθείσα δέσμη περιλαμβάνει τα απαιτούμενα μέτρα για την εκπλήρωση των στόχων της ΕΕ σε σχέση με την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών. Τους στόχους αυτούς καθόρισαν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων κατά την διάρκεια του εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του 2007. Συγκεκριμένα, ζήτησαν ως το 2020 οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου να έχουν μειωθεί κατά 20%, το ποσοστό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να αυξηθεί σε 20% και το ποσοστό των βιοκαυσίμων να ανέλθει στο 10%.Συμφωνία για τις εκπομπές αυτοκινήτων Η ανεπίσημη συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι ευρωβουλευτές και το Συμβούλιο για τις εκπομπές από τα επιβατικά αυτοκίνητα υιοθέτει την αρχική πρόταση της Επιτροπής, βάσει της οποίας μέχρι το 2012 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που οφείλονται στην αυτοκινητοβιομηχανία θα πρέπει να μειωθούν συνολικά στα 120 γρ./χλμ (από τα 160 γρ./χλμ. που είναι σήμερα). Στο πλαίσιο αυτό, καθορίζεται ένας μέσος στόχος, 130 γρ./χλμ. για τα νέα επιβατικά αυτοκίνητα που θα πρέπει να επιτευχθεί μέσω βελτιώσεων στην τεχνολογία των κινητήρων των αυτοκινήτων. Για τα υπόλοιπα 10 γρ./χλμ η συμφωνία προτάσσει άλλες τεχνικές βελτιώσεις, όπως καλύτερα λάστιχα ή μεγαλύτερη χρήση των βιοκαυσίμων.

Άλλες βασικές πτυχές της συμφωνίας περιλαμβάνουν:
έναν μακροπρόθεσμο στόχο για τα νέα επιβατικά αυτοκίνητα: μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα στα 95 γρ./χλμ. ως το 2020,
μεταβατικούς στόχους για τους κατασκευαστές: μείωση των εκπομπών (σε σχέση με τους συγκεκριμένους στόχους κάθε κατασκευαστή για μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα), κατά 65% έως τον Ιανουάριο του 2012, κατά 75% έως τον Ιανουάριο του 2013, κατά 80% έως τον Ιανουάριο του 2014 και κατά 100% από το 2015, την καταβολή προστίμων από τους κατασκευαστές στην περίπτωση που δεν εκπληρώνουν τους προαναφερθέντες στόχους. Συγκεκριμένα, από το 2012 έως το 2018 θα πληρώνουν 5 ευρώ για το πρώτο γραμμάριο διοξειδίου του άνθρακα, 15 για το δεύτερο, 25 για το τρίτο και 95 για το τέταρτο και πέρα. Από το 2019 οι κατασκευαστές θα είναι υποχρεωμένοι να καταβάλουν 95 ευρώ για κάθε γραμμάριο που υπερβαίνει τους στόχους τους.
Συμφωνία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Βάσει της ανεπίσημης συμφωνίας, ο γενικός στόχος περί αύξησης στο 20% της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε σχέση με την συνολική κατανάλωση ενέργειας έως το 2020, θα πρέπει να επιτευχθεί μέσω εθνικών στόχων. Σε ό,τι αφορά τους εθνικούς στόχους της Ελλάδας και της Κύπρου, αυτοί ανέρχονται σε 18% και 13% αντίστοιχα. Σύμφωνα με το συμβιβαστικό κείμενο, τα κράτη μέλη "θα μπορούσαν να επιτύχουν ευκολότερα τους στόχους τους προωθώντας την ενεργειακή απόδοση και την εξοικονόμηση ενέργειας".Η συμφωνία προβλέπει ακόμη ότι έως το 2020 οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα πρέπει να αποτελούν τουλάχιστον το 10% της συνολικής κατανάλωσης καυσίμων όλων των μορφών μεταφορών. Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει, επομένως, να αυξήσει κατά 10% την χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα των μεταφορών.

Και την μείωση των εκπομπών από τα καύσιμα καλύπτει η συμφωνία

Το ΕΚ και το Συμβούλιο συμφώνησαν επίσης για την μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που προέρχονται από τα καύσιμα. Συγκεκριμένα, έως το 2020 οι επιχειρήσεις καυσίμων θα πρέπει να μειώσουν κατά 10% "όσο το δυνατό πιο σταδιακά" τις εκπομπές που οφείλονται στην εξόρυξη, την παράγωγη, περιλαμβανομένων των μεταβολών κατά την χρήση του εδάφους, την μεταφορά, την διάθεση, την επεξεργασία και την καύση των καυσίμων.Επιπλέον, μια υποχρεωτική μείωση, της τάξης του 6%, σε σχέση με τα επίπεδα του 2010 θα πρέπει να επιτευχθεί από τα κράτη μέλη έως το 2020. Παράλληλα, τα κράτη μέλη θα μπορούν να θέσουν μεταβατικούς στόχους μείωσης: 2% έως το τέλος του 2014 και ένα επιπλέον 4% έως το τέλος του 2017.

Αδυναμία συναίνεσης για τα υπόλοιπα μέτρα

Μέχρι στιγμής, οι εκπρόσωποι του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου δεν έχουν καταλήξει σε μια συμφωνία για τα υπόλοιπα μέτρα, το σύστημα δηλαδή εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τον επιμερισμό της προσπάθειας για μείωση των εκπομπών και την αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα σε γεωλογικούς σχηματισμούς.Σύστημα εμπορίαςΣε ό,τι αφορά το σύστημα εμπορίας, η Επιτροπή Περιβάλλοντος υποστήριξε, σε πρώτη ανάγνωση, την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την μείωση έως το 2020 των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 21% σε σχέση με τα επίπεδα του 2005. Οι ευρωβουλευτές ζήτησαν τα έσοδα από τους πλειστηριασμούς των αδειών να διατίθενται με στόχο την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών. Επιπλέον, τόνισαν ότι το 2013 το 85% όλων των μεριδίων εκπομπών του τομέα μεταποίησης (και όχι το 80% που προτείνει η Επιτροπή) θα πρέπει να εκχωρείται δωρεάν, ενώ ως το 2020 τα εν λόγω μερίδια εκπομπών θα πρέπει να μειωθούν σε 0%. Η Επιτροπή Περιβάλλοντος συμφώνησε, πάντως, με την εξαίρεση που είχε προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τους τομείς που διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο διαρροής διοξειδίου του άνθρακα. Συναίνεσε έτσι με την πρόταση οι επιχειρήσεις των τομέων αυτών να λαμβάνουν μέχρι το 2020 έως και 100% δωρεάν μερίδια εκπομπών. Παρά την μέχρι στιγμής έλλειψη συνολικής συμφωνίας σχετικά με το σύστημα εμπορίας, οι εκπρόσωποι των δύο οργάνων φαίνεται ότι συμφώνησαν στην συμπερίληψη της ναυσιπλοΐας στο εν λόγω σύστημα.

Επιμερισμός των προσπαθειών

Σχετικά με τον επιμερισμό των προσπαθειών για μείωση των εκπομπών, η Επιτροπή Περιβάλλοντος ζήτησε να επιβάλλονται αυστηρά πρόστιμα και κυρώσεις στα κράτη μέλη που δεν εκπληρώνουν τους εθνικούς στόχους για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από πηγές που δεν καλύπτονται από το σύστημα εμπορίας ρύπων. Μεταξύ των πηγών αυτών, συγκαταλέγονται οι οικοδομές και η γεωργία.Οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν επίσης με τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τους εθνικούς στόχους που έχουν καθοριστεί για την περίοδο 2013 -2020. Επιπλέον, έθεσαν νέους μακροπρόθεσμους στόχους μείωσης των εκπομπών για το χρονικό διάστημα πέραν του 2020, βάσει των οποίων η ΕΕ θα πρέπει να μειώσει έως το 2035 τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 50%, και κατά 60% με 80% μέχρι το 2050 σε σχέση με το 1990.

Αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα

Σε ό,τι αφορά την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα σε γεωλογικούς σχηματισμούς, η Επιτροπή Περιβάλλοντος τόνισε, στο στάδιο της πρώτης ανάγνωσης, ότι όλοι οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας θα πρέπει από το 2015 και στο εξής να διαθέτουν τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα η οποία θα αποτρέπει την απελευθέρωση στην ατμόσφαιρα διοξειδίου του άνθρακα που προέρχεται από την καύση των ορυκτών καυσίμων.