Παρασκευή 8 Ιουλίου 2011

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Β. ΑΛΕΞΙΟΥ Ο Πλουταρχιστής


Σπούδασε στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Χαϊδελβέργης όπου αναγορεύτηκε το 1994 Διδάκτωρ, ο Ευάγγελος Β. Αλεξίου, και από το 1999 είναι Επίκουρος Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Συνεργάζεται ως Σύμβουλος Καθηγητής και Συντονιστής με το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Η ρητορική, η βιογραφία και ο κόσμος των ιδεών της αρχαιότητας είναι οι τομείς στους οποίους εστιάζονται τα ενδιαφέροντα του.

‘Εχει συγγράψει τα βιβλία: «Ruhm und Ehre. Studien zu Begriffen, Werten und Motivierungen bei Isokrates», Heidelberg 1995. «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΕΥΑΓΟΡΑΣ, ερμηνευτική έκδοση», Θ/κη 2005 & 2007, (το βιβλίο δημοσιεύτηκε προσφάτως και στη γερμανική με τίτλο Der Eugoras des Isokrates. Ein kommentar, Berlin 2010, από τον φημισμένο εκδοτικό Οίκο De Gruyter). «ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ ΒΙΟΙ, η προβληματική των ΄΄θετικὠν΄΄ και ‘’αρνητικὠν’’ παραδειγμάτων, Θ/κη 2007. Μελέτες του για Πλούταρχο, Ισοκράτη , Ξενοφώντα, και Δίωνα Χρυσόστομο έχουν δημοσιευθεί σε εξειδικευμένα επιστημονικά ΄Εντυπα.

Ιδιαίτερης αναφοράς χρήζει η –μεταξύ άλλων- πρόσφατη Εισήγηση του στο ΣΤ’ Διεθνές Συνέδριο της «Εταιρείας Βοιωτικών Μελετών» {Λειβαδιά, 10-12 Σεπτεμβρίου 2010} με τίτλο « “Απολείπειν ο θεός Αντώνιον” και ο ανθρωπισμός του Πλουτάρχου». Σε αυτήν ο Ευ.Αλεξίου πραγματεύεται τον συσχετισμό του Αντωνίου -της Πλουτάρχειας συζυγίας «Δημήτριος-Αντώνιος»- και του αριστουργηματικού ποιήματος του Κ. Καβάφη «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον», με το οποίο « ο Καβάφης απευθύνεται στον Ρωμαίο στρατηγό σε ευθύ λόγο και σε δεύτερο πρόσωπο3. Ο Καβάφης συνοψίζει το διδακτικό μήνυμα του ποιήματος στα αυτοσχόλια του: ‘’το ποίημα μας διδάσκει ότι πρέπει να αντικρύζωμεν την συμφοράν με αξιοπρέπειαν4 ‘’. Συμφορά αξιολογείται η απώλεια ενός συμβόλου, ΄΄ενός ιδεώδους ζωής΄΄ το οποίο συμπυκνώνει τα πάντα γύρω από τον στρατηγό, τον ποιητή, αλλά κατ΄επέκταση, και τον κάθε αναγνώστη».

Ως γιος, ο Ευάγγελος Αλεξίου,όταν ομιλεί για τη μητέρα του την οποία θεωρεί πρότυπο κόρης, μάνας και συζύγου, αποκαλύπτει τις συχνές, συγκινητικές επισκέψεις στο μνήμα της στο Νεοχώρι, και αποφαίνεται ότι για κείνον είναι o χώρος ενδοσκόπησης και αναπόλησης ενός παρελθόντος που πάντα τον συνοδεύει. Για τον πατέρα του αισθάνεται ότι του οφείλει τα πάντα επειδή εκτός από πατέρας υπήρξε επίσης φίλος και κατά τη διάρκεια της ζωἠς της μητέρας του και μετά τον θάνατό της.

Ως μαθητής της 5ης και 6ης τάξης στο Α’ Δημοτικό Θήβας, πιστεύει ότι ήταν από τα σημαντικότερα χρόνια της ζωής του. Θυμάται πάντα με συγκίνηση τους Δασκάλους μεταξύ δε αυτών τον κ. Φυσέκη που -παρά την αυστηρότητα του- τον καθοδήγησε σωστά στα άγουρα μαθητικά του χρόνια, και τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε η Καθηγήτρια κ. Τσουτσάνη στο 15ο Λύκειο Κυψέλης Αθηνών στην φιλολογική του κατάρτιση και σταδιοδρομία.

Ως φίλος επισημαίνει με αγάπη τη διατήρηση της παιδικής φιλίας με τον Δικαστικό Κωνσταντίνο Γιαννακόπουλο και ότι δεν θα λησμονήσει τις φιλολογικές συζητήσεις με τον Διδάκτορα Κλασικής Φιλολογίας Βασίλειο Βερτουδάκη -νυν εκλεγμένο Λέκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών- στα ανέμελα χρόνια των μεταπτυχιακών σπουδών τους στη Χαϊδελβέργη και στις συχνές τους αναφορές στο βιβλίο «Αγαπημένη Χαϊδελβέργη» του Ιω.Θεοδωρακόπουλου, επιβεβαιώνοντας στην πράξη αυτό που ο ίδιος ο Θεοδωρακόπουλος δηλώνει στον Πρόλογο του: «Η εποχή των σπουδών έχει μια μοναδική θέση μέσα στην ιστορία του ανθρώπου και θα έλεγα ότι περιβάλλεται από κάτι που, σιγά-σιγά, γίνεται μέσα του μύθος ή θρύλος».

Ως φοιτητής θεωρεί Μέντορες τους Καθηγητές του:
•Γεώρ.Χριστοδούλου, Αρχαίας Ελληνικής.
•Γεωρ.Μπαμπινιώτη, Γλωσσολογίας στον οποίο αναγνωρίζει εκτός από την ευρυμάθεια του και τη δυνατότητα που του έδωσε να συντάξει μία ολοκληρωμένη Πτυχιακή εργασία με τίτλο ‘’Οι Συντελικοί Χρόνοι στην Ελληνιστική Κοινή’’» .
•Χέρβιχ Γκιόργκεμανς, Ελληνιστή καί Πλουταρχιστή στη Χαϊδελβέργη (μιλούσε άπταιστα αρχαία ελληνικά), και Επόπτη της διδακτορικής του διατριβής με θέμα τον Ισοκράτη.
•Άλμπρεχτ Ντίλε, Πλουταρχιστή και βαθύ γνώστη της Κλασικής Αρχαιότητας. •Κόνραντ Τσίγκλερ, εξαίρετο Πλουταρχιστή, που γνώρισε μέσα από το έργο του για τον Πλούταρχο και ο οποίος θεωρείται ένας από εκείνους που έστησαν το ανθρωπιστικό οικοδόμημα της Κλασικής Φιλολογίας».

Ως Καθηγητής και Συγγραφέας με την επίγνωση της ευθύνης της αποστολής του ως «Διδάχου Έλληνα»5 σε συνέντευξη που παραχώρησε σε Φοιτητές του - του Συλλόγου Φοιτητών ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΕΣ - στο Αριστοτέλειο, και στην ερώτηση: «Στον πρόλογο του πρόσφατου βιβλίου σας για τους ‘’Παραλλήλους Βίους’’ του Πλουτάρχου (2007) αναφέρεστε στο ‘’ανθρωπιστικό οικοδόμημα της κλασικής φιλολογίας’’, ενώ στο προλογικό σημείωμα της έκδοσης6 του ‘’Ευαγόρα’’ του Ισοκράτη (2005) δηλώνετε την πίστη σας ‘’στη σύγχρονη, επιτακτική ανάγκη ενός νέου, διαλεκτικού με την αρχαιότητα ανθρωπισμού στην κλασική φιλολογία’’. Τι εννοείτε και πως μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο ανθρωπισμός;» Απάντησε: «Το κίνημα του ανθρωπισμού βλέπει τον αρχαίο κόσμο ως ολότητα και έχει μακρά παράδοση στη φιλολογία από την εποχή της αναγέννησης. Σχετίζεται με την ουσία της κλασικής φιλολογίας ως ανθρωπιστικής επιστήμης. Εκείνο ωστόσο που έβλαψε τον ανθρωπισμό σε παλαιότερες εποχές, ιδίως τον νεοουμανισμό της γερμανικής παράδοσης, ήταν η εξιδανίκευση της αρχαιότητας. Ένας σύγχρονος, διαλεκτικός ανθρωπισμός θέτει τον αρχαίο κόσμο σε μία διαλεκτική σχέση με το παρόν, σε όλα τα επίπεδα: τη γλώσσα, τους θεσμούς την κοινωνία, τις αξίες. Καλούμαστε να αναμετρηθούμε με αυτό το παρελθόν, όχι για να καταλάβουμε καλύτερα το παρελθόν αλλά για να τοποθετηθούμε με επίγνωση απέναντι στο παρόν. Είναι αυτό που οραματίζεται ο Fr.Nitzsche στο Wir Philologen: ‘’Η φιλολογία ως επιστήμη του παρελθόντος δεν έχει φυσικά αιώνια διάρκεια, το υλικό της θα εξαντληθεί κάποτε. Αυτό που παραμένει ανεξάντλητο είναι η συνεχώς νέα προσέγγιση της κάθε εποχής απέναντι στο παρελθόν, το να αναμετρηθείς με αυτό. Από τη στιγμή που θα υιοθετήσει ο Φιλόλογος την αποστολή, να καταλάβει καλύτερα το παρόν μέσω του παρελθόντος, τότε η αποστολή του θα είναι αιώνια»7.

Ως σύζυγος της Ιωάννας Άριστομ.Παπαβασιλείου, Λέκτορος στο Πανεπιστήμιο Θράκης και πατέρας, εκδηλώνει εντύπως -τη γνωστή στους κύκλους τους αφοσίωση προς την οικογένεια του- με τη λιτή, ιδιαίτερα ουσιώδη και συγκινητική αφιέρωση: «Στην Ιωάννα και τα παιδιά μας Ελένη, Βασίλη, Μαρία» στο βιβλίο του «ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ ΒΙΟΙ».

Συμπερασματικά, αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνο που εντυπωσιάζει όσους συμβαίνει να γνωρίσουν τον Ευάγγ. Β.Αλεξίου είναι ότι τον χαρακτηρίζουν η απλότητα, η βαθύτατη ειλικρίνεια και η αέναη προσωπική προσπάθεια προσέγγισης της αυτογνωσίας και της αυτάρκειας.


Σημειώσεις:

1. Plutarch’s Themistocles, Princeton 1980, σ.45

2. Θεσσαλονίκη. 2007, σ.11.

3. Βλ. Πλουτάρχου « Αντώνιος» 75, 4-6 και Κ.Καβάφη «Απολείπειν θεός Αντώνιον» για την απαιτούμενη σύγκριση.

4. Γ.Λεχωνίτης, Καβαφικά αυτοσχόλια, 2η έκδ., Αθήνα 1977, σ. 24.

5. ΣτΣ: Δανείζομαι τον χαρακτηρισμό του Καθηγητή John Anton για τον Καβάφη: «Γλώσσα και Ελληνισμός στην ποίηση του Κωνσταντίνου Π.Καβάφη». Νέα Εστία, Τεύχ.1585, 15.07.93, σσ.905-214.

6. ΣτΣ: (αφιερωμένης) «Στους φοιτητές μου».

7. Ευαγγ.Αλεξίου «‘’Εμείς οι Φιλόλογοι’’ και ο διαλεκτικός ανθρωπισμός». Φιλολογική Πρωτοχρονιά 2010, σσ.241-245.