Για πολλούς επιχειρηματίες στην Βιομηχανία και την μεταποίηση η «κρίση» αποτέλεσε την αφορμή με τις οδηγίες ΔΝΤ- ΤΡΟΙΚΑ- ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ να προβούν σε μια πλήρη και γενικευμένη επίθεση ενάντια στα εργασιακά δικαιώματα, εκτοξεύοντας την ανεργία στα ύψη και σμπαραλιάζοντας τις εργασιακές σχέσεις.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις εφαρμογής του μνημόνιου που έχει σμπαραλιάσει κάθε κοινωνική κατάχτηση και αυτή την ίδια την κοινωνική συνοχή, είναι όχι μόνο εμφανής, αλλά συνθλίβουν οράματα και ελπίδες.
Οι επιπτώσεις – πέρα από τις προφανείς οικονομικές στο εισόδημα, την απασχόληση και την ανεργία – αποκτούν εκρηκτική διάσταση στα πιο ζωντανά τμήματά της, όπως αυτά των αγροτών, των αυτοαπασχολούμενων, των μικρών επιχειρήσεων των νέων και των γυναικών.
Αν και, δυστυχώς, με τα σημερινά δεδομένα, η σύγκλιση με τα ευρωπαϊκά επίπεδα που έθετε ως στόχο το ΕΣΠΑ 2007-2013 κατά το σχεδιασμό του σήμερα φαντάζει όλο και περισσότερο μακρινό όνειρο, δεν μπορεί κανείς να παραγνωρίσει ότι μέσα στην ύφεση που γέννησαν τα κυβερνητικά μέτρα, μέσα στο πλήρες σχεδόν πάγωμα όλων των Δημοσίων Επενδύσεων και όλων των αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, το ΕΣΠΑ αναδεικνύεται σε ένα σημαντικό – αν όχι μοναδικό – χρηματοδοτικό έργαλείο που μπορούμε ως περιφέρεια υπό προϋποθέσεις να αξιοποιήσουμε για να υποστηρίξουμε μια μικρή έστω ανάπτυξη της περιοχής.
Ωστόσο, η κυβέρνηση, εφαρμόζοντας και στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης την ίδια αντιδημοκρατική και αντιδραστική «μνημονιακή» της πολιτική, την οποία ως παράταξη είχαμε ήδη από την προεκλογική περίοδο καταγγείλει, φρόντισε μέσω του «Καλλικράτη» να παρακρατήσει για αρκετούς μήνες τη διαχείριση του ΕΣΠΑ στην αρμοδιότητα των διορισμένων Γενικών Γραμματέων των κρατικών Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Παράλληλα με το θεσμικό χάος που προκάλεσε η εν λόγω μεταρρύθμιση φτάνουμε σήμερα, λίγες μέρες μετά την επίσημη μεταβίβαση της διαχείρισης του ΕΣΠΑ στις αιρετές Περιφέρειες, να έχουμε να σχεδιάσουμε έργα ουσιαστικά κάτω από 30 εκατ. Ευρώ και πρακτικά να καταστούμε οι τροχονόμοι που με θα περιμένουμε ποιο έργο θα απεντάσσεται για να κονταροχτυπιόμαστε ποίας περιοχής το χατίρι θα κάνουμε να εντάξουμε.
Συζητάμε σήμερα για το ΕΣΠΑ και τα υπόλοιπα βασικά αναπτυξιακά εργαλεία στην περιφέρειά μας:
Το ΠΕΠ,
Τα τομεακά προγράμματα,
τον αναπτυξιακό Νόμο και τις ενισχύσεις στις ΜΜΕ,
τους πόρους των Ειδικών Αναπτυξιακών Προγραμμάτων, και προσθέτουμε Το ΠΑΑ Αλέξανδρος Μπαλτατζής και τα άλλα ευρωπαικά προγράμματα που δεν μας απασχολούν.
Είναι γεγονός πως οφείλεις να κάνεις πολιτική με βάσει τους διαθέσιμους πόρους που έχεις κάθε φορά και συνεκτιμώντας τον εθνικό προγραμματισμό.
Όμως....Η σημερινή πραγματικότητα βεβαίως είναι απογοητευτική...Δεν δουλεύει τίποτα...δεν κινείται τίποτα...
Στην σημερινή συγκυρία που τα χρήματα για κοινωνική ανάπτυξη απουσιάζουν αλλά περισσεύουν για να συσσωρεύονται στα χέρια αυτών που κατέχουν και νέμονται τον πλούτο της χώρας, υπάρχει όντως ζήτημα για τα λίγα διαθέσιμα που πάνε και πως διατίθενται, πως σχεδιάζονται να πάνε, και πως διαχειριζόμαστε τους πόρους, στο ποιόν σκοπεύουμε να υπηρετήσουν.
Εάν αυτές οι βασικές παράμετροι απουσιάζουν από το οπτικό μας πεδίο, εάν δεν βλέπουμε την αποδιοργανωμένη οικονομία και διαλυμένη κοινωνία ως αποτέλεσμα της πολιτικής που εφαρμόζεται, της πολιτικής που σχεδιάζεται, του αναπτυξιακού μοντέλου που εφάρμοσαν όσοι κυβέρνησαν σαράντα χρόνια τώρα, τον προγραμματισμό που ζήσαμε, μάλλον έχουμε χάσει τον λογαριασμό...
Τότε απλώς θα μιλάμε με κωδικούς και τεχνικά έργα που ορισμένες φορές δεν έχουν καμία αξία για τους κατοίκους της περιφέρειας.
Είδαμε στους πίνακες του ΠΕΠ και των Ειδικών Αναπτυξιακών πως κατανέμονται οι πόροι.
Το είχαμε δει και όταν συζητάγαμε τον προϋπολογισμό και το τεχνικό πρόγραμμα.
Συρραφές έργων χωρίς συνάφεια μεταξύ τους και χωρίς αναπτυξιακό ειρμό, ελλιπής ωρίμανση τους, αδυναμίες υλοποίησης από τους τοπικούς φορείς, αδυναμίες παρακολούθησής τους κατά την εκτέλεσή τους, κακοτεχνίες στο αποτέλεσμά τους, κ.λ.π.
Δυστυχώς αυτά είναι τα αποτελέσματα της «σύγχρονης αντίληψης» για τον περιφερειακό προγραμματισμό όπως εθιστήκαμε να γίνεται. Μέσα στα χρόνια καταργήθηκε μια μεγάλη δημοκρατική μεθοδολογία και αντίληψη αυτή του δημοκρατικού προγραμματισμού...Η «περιφερειακή πολιτική» σε τέσσερις προγραμματικές περιόδους, με την ασκούμενη από την ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, αντικαταστάθηκε από τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης και τα Σχέδια Περιφερειακή Ανάπτυξης, και κατέγραψε την δική της πορεία : Την πλήρη υποταγή του Περιφερειακού Προγραμματισμού και την προσαρμογή του αναπτυξιακού γίγνεσθαι της Περιφέρειας και της Αυτοδιοίκησης, την υποταγή στην λογική της διαχείρισης και απορρόφησης πάση θυσία των κοινοτικών κονδυλίων.
Οι κοινοτικοί πόροι αντί να αποτελούν μέσον και πρόσθετους πόρους στην διαδικασία του προγραμματισμού και ειδικότερα στην κατάρτιση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), αποτέλεσαν στην ουσία πόρους υποκατάστασης των τρεχουσών δαπανών του.
Το πιο επικίνδυνο : Υποκατέστησαν τον προγραμματισμό. Τολμώ να πώ ότι οι διαρθρωτικές πολιτικές αντί να αναδιαρθρώσουν την δομή της οικονομίας και να εμβαθύνουν τον προγραμματισμό στην χώρα μας, μας αποδιάρθρωσαν και κατάργησαν αυτόν τον μικρό-υποτυπώδη προγραμματισμό που υπήρχε χωρίς τις επιδοματικές πολιτικές και εκφράζονταν κυρίως με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
O προγραμματισμός και η ανάπτυξη έγιναν στην συνείδηση της κοινωνίας και των θεσμών της, «πακέτα», επιδοτήσεις, απορροφήσεις, έργα, που συνδέθηκαν μάλιστα με φαινόμενα διαπλοκής οικονομικής και πολιτικής εξουσίας, με φαινόμενα διασπάθισης του Δημόσιου χρήματος, και τέλος με φαινόμενα ιδεολογικής χειραγώγησης και εκφυλισμού της συνείδησης του λαού. Σήμερα χρειάζεται να ξαναφτιάξουμε τους θεσμούς και τις δομές για την περιφερειακή ανάπτυξη.
Σήμερα όλα είναι προσαρμοσμένα στα πακέτα, στις φόρμες της κάθε προγραμματικής περιόδου. Άνθρωποι, τεχνικές υπηρεσίες όργανα προγραμματισμού, αναπτυξιακοί φορείς, θεσμοί και αιρετοί, ιδιώτες πάροχοι υπηρεσιών, ζουν στον παλμό των πακέτων....Χιλιάδες ή και δεκάδες μικρά έργα βαφτίζονται καινοτόμα, απαραίτητα, έργα αμφιβόλου ποιότητας, αποτελεσματικότητας, και σκοπιμότητας διότι έτσι βούλεται ο κάθε πολιτευτής της περιοχής ή πολιτικός στην περιοχή κ.λ.π. Αυτό ονομάζεται ΠΕΠ.
Δεν αμφισβητώ την δουλειά στις διαχειριστικές αρχές....
Μας αρκεί όμως το επιπεδο της διαχείρισης ?
Μας αρκούν οι καλοί πίνακες ?
Μας αρκούν γενικά τα έργα και πάλι έργα ?
Μας αρκεί ότι όλα αυτά δεν αποτιμώνται για τον σκοπό τον οποίο υπηρετούν ?
Εξηγούμαι : Θα είχε αξία να δούμε και να μετρήσουμε την στοχοθεσία που τίθεται από το σημερινό ΠΕΠ με μετρήσιμους στόχους και όχι με γενικολογίες:
Με τις θέσεις εργασίας που δημιουργούν και την μείωση της ανεργίας
Με την τοποθέτηση της περιφέρειας σε διαφορετική θέση στον χάρτη με το πέρας του ΠΕΠ όσον αφορά το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών της δυνάμεων και την βελτίωση των σχέσεων σύγκλισης ανάμεσα σε περιοχές της ίδιας της Νομαρχιακής Ενότητας και από Νομαρχιακή Ενότητα σε Νομαρχιακή Ενότητα
Με την κατανομή πόρων ανά κάτοικο σε κάθε περιοχή κάθε Περιφερειακής Ενότητας και μεταξύ τους σε σχέση με το τι στόχους θέλουμε να υπηρετήσουμε
Με βάσει τους δείκτες κοινωνικής ευημερίας
Με το βιοτικό επίπεδο
Με την εγκατάσταση των νέων στην περιφέρεια
Με βελτίωση στην διακυβέρνηση και εξυπηρέτησης του πολίτη
Δεν μπορούμε να το κάνουμε σήμερα . Γιατί απουσιάζει το πρωτογενές αναπτυξιακό σχέδιο μακράς πνοής και ο περιφερειακός προγραμματισμός σε ορίζοντα δεκαετίας. Τα έργα υποδομής, με έμφαση στον α΄ ή στον β-γενή τομέα παραγωγής ή με βάση τις κοινωνικές κατηγορίες που θέλουμε να στηρίξουμε.
Γιατί λείπει η στοχοθεσία, η σύνδεση και η εξυπηρέτηση μιάς στρατηγικής για ένα κλάδο για ένα τομέα για μια περιοχή η οποία θα είναι καθορισμένη εξαρχής και όλα τα σφυριά θα κτυπούν πάνω σε αυτήν έτσι ώστε να δημιουργούνται πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για την περιφέρεια και τους κατοίκους της.
Αλήθεια:
Τι θα γίνουν οι υποδομές στα Νοσοκομεία που επιδοτήσαμε τα προηγούμενα χρόνια με τους μνημονιακούς σχεδιασμούς του υπουργείου Υγείας ?
Τι θα γίνουν αντίστοιχα τα Σχολεία, τα Γήπεδα, οι αγροτικές οδοποιείες ...
Τι θα γίνουν οι κοστοβόρες υποδομές που φτιάχτηκαν χωρίς προβολή στο μέλλον ;
Διατυπώνεται ότι η περιφέρεια πρέπει να ξεπεράσει τον δυισμό της. 3 ΚΠΣ δεν ήταν αρκετά για αυτό?
Χρειαζόμαστε Αναπτυξιακό πρόγραμμα με ορίζοντα μακράς πνοής.
Κατά την γνώμη μου χρειαζόμαστε προσανατολισμό σχεδιασμού και επαναπροσδιορισμό της ανάπτυξης που οφείλει να είναι πρωτίστως κοινωνική.
Αυτό πρακτικά σημαίνει : Προσδιορισμό των πλεονεκτημάτων της περιφέρειας της ταυτότητας της φυσιογνωμίας της, των δυνατοτήτων που αυτή έχει την τεχνογνωσία την θέση στον χάρτη.
Τι θέλουμε να κάνουμε, για να δημιουργήσουμε προστιθέμενη οικονομική αξια, ευημερία, νέες δυνατότητες καλύτερο βιοτικό επίπεδο απασχόληση. Αν κάνουμε αυτό, τότε θα μπορέσουμε να προσδιορίσουμε με ένα τεχνικό τρόπο τα έργα υποδομών, του περιβάλλοντος, των κοινωνικών υποδομών κ.λ.π. που θα υπηρετούν τους γενικούς στόχους.
Η αναθεώρηση του ΠΕΠ
Ωστόσο σήμερα πρέπει να γίνει δρομολογηθεί μια συγκεκριμένη δουλειά.
Και αυτή είναι η αναθεώρηση του ΠΕΠ.
Και σας προτείνουμε, κ. Περιφερειάρχη, να προχωρήσουμε τόσο εντός του Περιφερειακού Συμβουλίου, όσο και σε συνεργασία με τους βασικούς φορείς οικονομικούς – επαγγελματικούς –κοινωνικούς φορείς (Επιμελητήρια, Δήμους, Εργατικά Κέντρα κλπ.), σε έναν επανασχεδιασμό των προτεραιοτήτων. Αφού, είναι πλέον οφθαλμοφανές ότι σε σχέση με το 2007 η οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα έχει μεταβληθεί ριζικά, θεωρούμε ότι είναι αναγκαίο να υπάρξει - με ευθύνη της Περιφέρειας και με δημόσιο διάλογο – μια ορισμένη (μέσω επιστημονικής, κοινωνικής και πολιτικής αξιολόγηση της μέχρι τώρα πορείας του ΠΕΠ) αναπροσαρμογή των προγραμμάτων του, με γνώμονα την κάλυψη των οξυμένων λόγω της κρίσης κοινωνικών προβλημάτων και τη δημιουργία του μέγιστου αναπτυξιακού αποτελέσματος, ώστε να βγει η περιοχή από τον κύκλο της ύφεσης και της ανεργίας.
Έτσι, μεταξύ άλλων, οι πρωτοβουλίες που προτείνουμε να αναληφθούν με αφορμή το πέρασμα της διαχείρισης του ΕΣΠΑ σε εμάς είναι:
1. Να οργανωθεί η συζήτηση για το παραγωγικό μοντέλο της Στερεάς στην μετά κρίση εποχή με συντονισμό και συνεργασία με όλους τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς, με το Πανεπιστήμιο, για την κοινή διερεύνηση τρόπων, πολιτικών προγραμμάτων και πρωτοβουλιών διεξόδου της Περιφέρειας μας από την κρίση. Η πρόταση μας θα πρέπει:
• Να θεμελιώνει επιστημονικά το εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης πάνω στο οποίο θα στηριχτεί το Σχέδιο διεξόδου της Στερεάς από την κρίση.
• Να οργανώνει την ανοιχτή και διαρκή διαβούλευση με τους αναπτυξιακούς συντελεστές, του κοινωνικούς φορείς, τις αυτοδιοικητικές παρατάξεις και τα πολιτικά κόμματα για την οριστικοποίησή του Σχεδίου.
• Να ενημερώνει και να υποστηρίζει τεχνικά τους πολίτες, τους αναπτυξιακούς συντελεστές, τους φορείς και τους κοινωνικούς εταίρους, στην προώθηση και εφαρμογή του Σχεδίου για την διέξοδο από τη κρίση.
• Να στηριχτεί στο Πανεπιστήμιο και στο ΤΕΙ , στα επιστημονικά επιμελητήρια.
2. Να γίνει υπό το βάρος των επιπτώσεων της μνημονικής πολιτικής επαναδιαπραγμάτευση του ΕΣΠΑ υπέρ των προγραμμάτων ενίσχυσης της ακραίας φτώχειας, και να δοθεί βάρος σε πολιτικές και σε ενέργειες που θα ωφελούν αδύναμες ομάδες πληθυσμού με διάθεση του 40% του ΕΣΠΑ προς όφελος των κοινωνικών ομάδων, που απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό.
3. Να προωθηθούν Έργα ενίσχυσης των τοπικών οικονομιών που ενεργοποιούν δουλειές και τις τοπικές επιχειρήσεις. Να σχεδιαστούν και να ωριμάσουν επενδυτικά σχέδια για τον κοινωνικό τομέα της οικονομίας που θα βοηθήσει στην ανακούφιση της αγοράς με την ενίσχυση της ρευστότητας, ιδιαίτερα στις ομάδες των αυτοαπασχολούμενων, των αγροτών και των μικρών επιχειρηματιών.
4. Στην κατεύθυνση των προηγούμενων να εισηγηθούμε στην Πολιτική ηγεσία της χώρας να διαπραγματευθεί πολιτικά με τους εταίρους στα πλαίσια της οικονομικής κρίσης πέρα από τα ποσοστά Εθνικής Συμμετοχής :
α. εξαιρέσεις ως προς το Κανονιστικό πλαίσιο χρηματοδότησης των επί μέρους ταμείων και την ενοποίηση των πόρων στην κατεύθυνση της χρηματοδότησης των ειδικών αναπτυξιακών προγραμμάτων που θα προκύψουν με την προηγούμενη διαδικασία ουσιαστικής αναθεώρησης του ΕΣΠΑ
β. περαιτέρω παράταση στο χρόνο ολοκλήρωσης του ΕΣΠΑ
5. Αμεσα να «βρεθούν» ποιοι πόροι σε ποια μέτρα λιμνάζουν ή πρόκειται να βαλτώσουν σε λίγο καιρό. Να ενταχθούν άλλα που θα ενισχύουν την τοπική οικονομία. Άμεσα να απενταχθούν όσα έργα βαλτώνουν και όσα έργα δεν πρόκειται να υλοποιηθούν.
Πριν την αναθεώρηση να γίνει διαβούλευση με τους ΟΤΑ για τα έργα τεχνικών και κοινωνικών υποδομών που έχουν ανάγκη οι οικισμοί της περιφέρειας και να δοθούν οικονομικά στοιχεία βελτίωσης και χρόνου υλοποίησης αυτών.
Να ενεργοποιηθεί επιτέλους ο σχεδιασμός για τα σκουπίδια.
Να αξιοποιηθούν τα προγράμματα του ΕΚΤ για δράσεις ανέργων ιδιαίτερα σε θύλακες υψηλής ανεργίας.
Να ετοιμαστεί ολοκληρωμένο πρόγραμμα συλλογικών μορφών οικονομίας
Να ετοιμαστεί πρόγραμμα για την καινοτομία στην Περιφέρεια. Να δημιουργηθεί Δομή-Παρατηρητήριο Καινοτομίας...Που θα αναδείξει πιλοτικές δράσεις θα υπσοτηρίξει την καινοτομία και θα παίξει τον ρόλο του εμψυχωτή σε δράσεις καινοτομίας. Υπάρχουν δράσεις με δυνατότητα προστιθέμενη αξίας (Πρότυπο Ενεργειακό Κέντρο Αλιβερίου, Δικτυώσεις παραγωγών κ.λ.π. )
Οσον αφορά τα έργα υποδομής για την αναθεώρηση...Ιεραρχούμε σαν προτεραιότητες
Δυστυχώς το ειδικό αναπτυξιακό συγκροτήθηκε σαν πρόγραμμα αιτημάτων συρραφή των παλιών Νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων και όχι σαν πρόγραμμα με οριζόντιες δράσεις που να ενισχύουν τις αγροτικές περιοχές και να αίρουν τις ενδοπεριφερειακές ανισότητες. Έτσι χάνεται μια ευκαιρία οι πόροι να συγκεντρώνονται σε ένα στόχο για να έχουμε το μέγιστο αποτέλεσμα...Εμείς με μια αντίληψη περιφερειακής λογικής και ανάπτυξης όχι λογικής να βολέψουμε την περιφερειακή μας ενότητα λέμε πώς υπάρχουν προτεραιότητες όπου μπορούν να κατευθυνθούν πόροι για να έχουμε αποτέλεσμα. Παραδείγματα
Τα Έργα διαχείρισης στις δύο βασικές λεκάνες απορροής του Σπερχειού και του Κηφισού για να ενισχύσουμε την πρωτογενή παραγωγή
Τα Έργα υποδομής στην Εύβοια όσον αφορά την ολοκλήρωση του Νότιου Οδικό άξονα με τις μελετημένες παρακάμψεις , τον σχεδιασμό του Βόρειου άξονα μαζί με τον κόμβο πρόσβασης από την Εθνική Οδό, και το προχώρημα της νέας χάραξης σύνδεσης της ΠΑΘΕ με το λιμάνι της Κύμης και την διασφάλιση των έργων υποδομής σε αυτό
Η διπλή προσπελασιμότητα στο Λιμάνι της Σκύρου και η απαραίτητη συντήρηση του κεντρικού οδικού δικτύου της
Η βελτίωση της παλαιάς εθνικής οδού στο άξονα Βοιωτία-Φθιώτιδα και Φωκίδα-Λαμία
Η Πρόσβαση του οδικού άξονα Λαμία-Καρπενήσι
Το Ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την περιοχή Ασωπού
Όλα αυτά όμως προϋποθέτουν αλλαγές στην διοίκηση και στην λειτουργία του Περιφερειακού Συμβουλίου....Σημαίνει ανάληψη θεσμικών πρωτοβουλιών από το Περ. Συμβούλιο.
Να αλλάξει ρότα λειτουργίας το Περιφερειακό Συμβούλιο να μετατραπεί σε μικρό Περιφερειακό Κοινοβούλιο που θα μπορεί να λειτουργεί διορθωτικά και-γιατί όχι-ανατρεπτικά στις κεντρικές πολιτικές επιλογές.
Να επιλέξουμε τον Σχεδιασμό Αναπτυξιακού Περιφερειακού προγράμματος με ορίζοντα δεκαετίας. Tο εκλεγμένο περιφερειακό συμβούλιο και τα όργανα προγραμματισμού να έχουν την ευθύνη σχεδιασμού και την παρακολούθηση της αναπτυξιακής πολιτικής στην Περιφέρεια.
Να δημιουργηθεί με απόφαση του ΠΣ Κέντρο Προγραμματισμού της Περιφερειακής Πολιτικής και Ανάπτυξης στην περιφέρεια με την θεσμική κατοχύρωση σε αυτό της συμμετοχής των εκπροσώπων των τοπικών κοινωνιών (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Πανεπιστήμιο, Επιμελητήρια, Επιστημονικά Επιμελητήρια, Φορείς αγροτών, Επαγγελματικών ενώσεων, Κέντρα καινοτομίας κ.λ.π.) με θεσμοθετημένο ρόλο στον σχεδιασμό, στην παρακολούθηση και επιστημονική στήριξη της περιφερειακής πολιτικής και ανάπτυξης.
Να ενισχυθεί το Προγράμμα Δημοσίων Επενδύσεων και να μετατραπεί το Περιφερειακό Ταμείο, σε Ταμείο για την Περιφερειακή Ανάπτυξη.
Να Δημιουργηθεί Περιφερειακή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή των κοινωνικοοικονομικών εταίρων, ως ανεξάρτητου φορέα γνωμοδότησης επί των πολιτικών.
Να δημιουργηθούν όργανα δίπλα στο Περιφερειακό Συμβούλιο για τις επιμέρους πολιτικές που ασκεί το Περιφερειακό Συμβούλιο.
Να Δημιουργηθεί Συμβούλιο Αγροτικής Πολιτικής στην περιφέρεια με την συμμετοχή των θεσμικών φορέων αγροτικής πολιτικής.
Να εκσυγχρονισθεί η διοίκηση, με την αναπροσαρμογή και την διαρκή εκπαίδευση του Διοικητικού Προσωπικού που στελεχώνει την περιφέρεια. Να ενσωματωθεί η Διαχειριστική Αρχή στο οργανόγραμμα της Γενικής Δ/νσης της περιφέρειας και να υπαχθεί στις ευθύνες του περιφερειακού Συμβουλίου.
Να δημιουργηθεί όργανο-φορέας των οικονομικών μεταναστών για την ενσωμάτωση τους στο κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι, τονίζοντας έτσι τα πολυπολιτισμικά χαρακτηριστικά των τοπικών κοινωνιών
Και για να προλάβω, κ. Πρόεδρε, όσους ενδεχομένως σπεύσουν να θεωρήσουν «τεχνοκρατική» τη σημερινή μας παρέμβαση, διευκρινίζω :
Όχι, δεν πάσχουμε από «αναπτυξιολαγνεία» γενικώς και αορίστως. Δεν ανήκουμε σε εκείνους που επαναφέρουν σε κάθε συζήτηση ως «καραμέλα» τη λέξη «ανάπτυξη». Και όταν λέμε «ανάπτυξη», δεν αναφερόμαστε σ’ αυτό το ξέφρενο «πάρτυ» εκατομμυρίων που τόσα χρόνια σκορπίστηκαν δεξιά και αριστερά, με μόνο αποτέλεσμα να αυγατίσουν κάποιοι τις περιουσίες τους, ενώ η πλειοψηφία των πολιτών στερούνταν βασικές υποδομές.
Λέγοντας «ανάπτυξη» έχουμε κατά νου έναν πραγματικά δημοκρατικό και μακρόπνοο σχεδιασμό, με επίκεντρο τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες, με έργα αποδοτικά και ταυτόχρονα συμβατά με το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον της περιοχής, με πρωτοβουλίες που θα ενισχύουν τη σταθερή και με πλήρη δικαιώματα εργασία, με γενναία αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου.
Έτσι αντιλαμβανόμαστε και την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ. Εν μέσω κρίσης, το πέρασμα της διαχείρισης του ΕΣΠΑ στην αιρετή Περιφέρεια, πρέπει να συνδυαστεί με μια πολιτική συζήτηση με κεντρικό θέμα «τι μπορεί να κάνει η Περιφέρεια Στερεάς για την διέξοδο της περιοχής από την κρίση». Απέναντι στη λογική ότι τα πάντα κρίνονται στο κέντρο και εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να περιμένουμε, πρέπει να αντιπροτείνουμε τις λίγες, μικρές, αλλά ουσιαστικές πρωτοβουλίες που μπορεί να πάρει η Περιφέρεια για να συμβάλλει στην διέξοδο από την κρίση ή τουλάχιστον για να προετοιμάσει το έδαφος για την έξοδο από αυτή.
Το βέβαιο είναι ότι δεν πρέπει να συνεχίσουμε τη διαχείριση του ΕΣΠΑ με τα φθαρμένα εργαλεία του παρελθόντος και με την καταστροφική αντίληψη της πελατειακής διάθεσης των κονδυλίων. Έτσι το να τακτοποιηθούν οι «υγιείς» υποχρεώσεις του ΕΣΠΑ σε έργα που έχουν ολοκληρωθεί και να ελεγχθεί η αποτελεσματικότητα των έργων που έχουν ολοκληρωθεί αποτελούν προϋποθέσεις για μια νέα προσέγγιση στην αξιοποίηση του ΕΣΠΑ.
Σ’ αυτή άλλωστε τη λογική, κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου σε σχέση με την τεχνική προετοιμασία που απαιτεί η υποδοχή από την αιρετή Περιφέρεια μας της διαχείρισης του ΕΣΠΑ, ζήτημα που ασφαλώς και είναι εξαιρετικά σημαντικό, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι δεν θα χαθεί ούτε ένα ευρώ, από τους τόσο πολύτιμους τη δεδομένη στιγμή πόρους του ΕΣΠΑ.
Πράγματι, η απορροφητικότητα του ΕΣΠΑ είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα και τα διψήφια νούμερα που δίνονται στην δημοσιότητα είναι πλασματικά. Αρκεί να αναφέρουμε ότι ο μεσοπρόθεσμος στόχος του 1,2 δις ευρώ που το Υπουργείο Ανάπτυξης είχε θέσει, μετά βίας πλησιάζει το 25% του στόχου. Το πρώτο μεσοπρόθεσμο σχέδιο της Κυβέρνησης βουλιάζει. Έπεται και το δεύτερο.
Η μικρή απορροφητικότητα είναι φαινόμενο διαχρονικό και οφείλεται στην ανετοιμότητα της Κεντρικής Διοίκησης, αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και στην απουσία εξειδικευμένου προσωπικού. Εκατομμύρια ευρώ κοινοτικού χρήματος λιμνάζουν στα ταμεία που συστάθηκαν με σκοπό τις ανακυκλούμενες πιστώσεις που οδηγούν στην τεχνητή αύξηση της απορροφητικότητας, αντί να διοχετεύονται στην αγορά και να λύνουν προβλήματα ρευστότητας και ανάπτυξης. Αποτέλεσμα όλων των προηγουμένων θα είναι η επιστροφή χρημάτων στη Ε.Ε.
Λέγαμε προεκλογικά ότι ο «Καλλικράτης» θα είναι ο θάνατος της Αυτοδιοίκησης, τώρα μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ο «Καλλικράτης» και το μνημόνιο θα σκοτώσουν το ΕΣΠΑ. Πρώτον διότι με τον «Καλλικράτη» θα έχουμε νέα μείωση του αναγκαίου προσωπικού και δεύτερον γιατί με την εφαρμογή του μνημονίου, αν δεν ανατρέψει την πρόθεση της Κυβέρνησης η πανελλαδική αγανάκτηση που γεμίζει τις πλατείες, θα υπάρχει μείωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 1 δις ευρώ με εντολή της «τρόικα». Συγχρόνως επειδή στο 90% των έργων παρατηρείται σημαντική αύξηση του προϋπολογισμού θα έχουμε αύξηση της εθνικής χρηματοδότησης, με αποτέλεσμα ή την αύξηση της εθνικής συμμετοχής, ή την αύξηση των ημιτελών έργων.
κ.κ. συνάδελφοι,
Όλοι σήμερα, κατανοούν και σέβονται την αγανάκτηση των πολιτών.. Ελάχιστοι όμως έχουν το θάρρος να δουν την αλήθεια.
Δεν είναι μόνο τα μέτρα του τελευταίου χρόνου που έβγαλαν όλον αυτόν τον κόσμο στους δρόμους. Εδώ και σχεδόν δεκαετίες, η πλειοψηφία των απλών ανθρώπων, του κόσμου της εργασίας, που δεν υπήρξαν ούτε τεμπέληδες, ούτε κλέφτες, ούτε απατεώνες, που εργάζονται σκληρά και πληρώνουν κανονικά τους φόρους τους, ζητούν – και το δικομματικό πολιτικό σύστημα κωφεύει – ένα κράτος με σύγχρονες υποδομές, ένα κράτος που θα υποστηρίζει τη δίκαιη, ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη όλων των περιοχών του, ένα κράτος που θα παρέχει στους πολίτες του τα αυτονόητα κοινωνικά αγαθά του περιβάλλοντος, της υγείας, της παιδείας, των μεταφορών, του πολιτισμού.
Σ’ αυτή την κατεύθυνση πιστεύουμε, ότι πρέπει να εκμεταλλευτούμε κάθε διαθέσιμη δυνατότητα, με πρώτο στόχο την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ και τον πιο επίκαιρο, κοινωνικά δίκαιο, περιβαλλοντικά βιώσιμο και αναπτυξιακά αποτελεσματικό επανασχεδιασμό των προγραμμάτων του.
Αυτή άλλωστε είναι η αντίληψή μας για την περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Ένας θεσμός σε θέση να αφουγκράζεται τις πραγματικές ανάγκες της τοπικής κοινωνίας, ένας θεσμός που θα παλεύει – στο μέτρο της ευθύνης που του αναλογεί – να αίρει τις κοινωνικές αδικίες που παράγει η κεντρική κυβερνητική πολιτική, ένας θεσμός που θα σχεδιάζει και θα υλοποιεί αναπτυξιακές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές παρεμβάσεις και δράσεις προς όφελος των εργαζομένων και της νεολαίας της περιοχής.
Αν λοιπόν θέλουμε να μη συμπαρασύρει και την Τοπική Αυτοδιοίκηση η κατάρρευση και η πλήρης απαξίωση του πολιτικού συστήματος, αν θέλουμε πραγματικά να σταθούμε στο πλευρό των Στερεοελλαδιτών πολιτών, αν θέλουμε να υπερασπιστούμε τις ανάγκες των πολλών απέναντι στα συμφέροντα των λίγων, αν θέλουμε να ανοίξουμε για τη νέα γενιά ένα παράθυρο ελπίδας, για να μην εγκαταλείψουν οι νέοι τον τόπο μας, για να μην αναγκαστούν να αναζητήσουν καλύτερη τύχη στο εξωτερικό, για να μην στερηθεί η Περιφέρειά μας το μέλλον της, έχουμε καθήκον αυτή τη στιγμή να βρούμε τους τρόπους που θα συμβάλλουν στην βέλτιστη δυνατή αξιοποίηση κάθε χρηματοδοτικού εργαλείου για την ανάπτυξη της περιοχής.
Σας ευχαριστώ.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις εφαρμογής του μνημόνιου που έχει σμπαραλιάσει κάθε κοινωνική κατάχτηση και αυτή την ίδια την κοινωνική συνοχή, είναι όχι μόνο εμφανής, αλλά συνθλίβουν οράματα και ελπίδες.
Οι επιπτώσεις – πέρα από τις προφανείς οικονομικές στο εισόδημα, την απασχόληση και την ανεργία – αποκτούν εκρηκτική διάσταση στα πιο ζωντανά τμήματά της, όπως αυτά των αγροτών, των αυτοαπασχολούμενων, των μικρών επιχειρήσεων των νέων και των γυναικών.
Αν και, δυστυχώς, με τα σημερινά δεδομένα, η σύγκλιση με τα ευρωπαϊκά επίπεδα που έθετε ως στόχο το ΕΣΠΑ 2007-2013 κατά το σχεδιασμό του σήμερα φαντάζει όλο και περισσότερο μακρινό όνειρο, δεν μπορεί κανείς να παραγνωρίσει ότι μέσα στην ύφεση που γέννησαν τα κυβερνητικά μέτρα, μέσα στο πλήρες σχεδόν πάγωμα όλων των Δημοσίων Επενδύσεων και όλων των αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, το ΕΣΠΑ αναδεικνύεται σε ένα σημαντικό – αν όχι μοναδικό – χρηματοδοτικό έργαλείο που μπορούμε ως περιφέρεια υπό προϋποθέσεις να αξιοποιήσουμε για να υποστηρίξουμε μια μικρή έστω ανάπτυξη της περιοχής.
Ωστόσο, η κυβέρνηση, εφαρμόζοντας και στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης την ίδια αντιδημοκρατική και αντιδραστική «μνημονιακή» της πολιτική, την οποία ως παράταξη είχαμε ήδη από την προεκλογική περίοδο καταγγείλει, φρόντισε μέσω του «Καλλικράτη» να παρακρατήσει για αρκετούς μήνες τη διαχείριση του ΕΣΠΑ στην αρμοδιότητα των διορισμένων Γενικών Γραμματέων των κρατικών Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Παράλληλα με το θεσμικό χάος που προκάλεσε η εν λόγω μεταρρύθμιση φτάνουμε σήμερα, λίγες μέρες μετά την επίσημη μεταβίβαση της διαχείρισης του ΕΣΠΑ στις αιρετές Περιφέρειες, να έχουμε να σχεδιάσουμε έργα ουσιαστικά κάτω από 30 εκατ. Ευρώ και πρακτικά να καταστούμε οι τροχονόμοι που με θα περιμένουμε ποιο έργο θα απεντάσσεται για να κονταροχτυπιόμαστε ποίας περιοχής το χατίρι θα κάνουμε να εντάξουμε.
Συζητάμε σήμερα για το ΕΣΠΑ και τα υπόλοιπα βασικά αναπτυξιακά εργαλεία στην περιφέρειά μας:
Το ΠΕΠ,
Τα τομεακά προγράμματα,
τον αναπτυξιακό Νόμο και τις ενισχύσεις στις ΜΜΕ,
τους πόρους των Ειδικών Αναπτυξιακών Προγραμμάτων, και προσθέτουμε Το ΠΑΑ Αλέξανδρος Μπαλτατζής και τα άλλα ευρωπαικά προγράμματα που δεν μας απασχολούν.
Είναι γεγονός πως οφείλεις να κάνεις πολιτική με βάσει τους διαθέσιμους πόρους που έχεις κάθε φορά και συνεκτιμώντας τον εθνικό προγραμματισμό.
Όμως....Η σημερινή πραγματικότητα βεβαίως είναι απογοητευτική...Δεν δουλεύει τίποτα...δεν κινείται τίποτα...
Στην σημερινή συγκυρία που τα χρήματα για κοινωνική ανάπτυξη απουσιάζουν αλλά περισσεύουν για να συσσωρεύονται στα χέρια αυτών που κατέχουν και νέμονται τον πλούτο της χώρας, υπάρχει όντως ζήτημα για τα λίγα διαθέσιμα που πάνε και πως διατίθενται, πως σχεδιάζονται να πάνε, και πως διαχειριζόμαστε τους πόρους, στο ποιόν σκοπεύουμε να υπηρετήσουν.
Εάν αυτές οι βασικές παράμετροι απουσιάζουν από το οπτικό μας πεδίο, εάν δεν βλέπουμε την αποδιοργανωμένη οικονομία και διαλυμένη κοινωνία ως αποτέλεσμα της πολιτικής που εφαρμόζεται, της πολιτικής που σχεδιάζεται, του αναπτυξιακού μοντέλου που εφάρμοσαν όσοι κυβέρνησαν σαράντα χρόνια τώρα, τον προγραμματισμό που ζήσαμε, μάλλον έχουμε χάσει τον λογαριασμό...
Τότε απλώς θα μιλάμε με κωδικούς και τεχνικά έργα που ορισμένες φορές δεν έχουν καμία αξία για τους κατοίκους της περιφέρειας.
Είδαμε στους πίνακες του ΠΕΠ και των Ειδικών Αναπτυξιακών πως κατανέμονται οι πόροι.
Το είχαμε δει και όταν συζητάγαμε τον προϋπολογισμό και το τεχνικό πρόγραμμα.
Συρραφές έργων χωρίς συνάφεια μεταξύ τους και χωρίς αναπτυξιακό ειρμό, ελλιπής ωρίμανση τους, αδυναμίες υλοποίησης από τους τοπικούς φορείς, αδυναμίες παρακολούθησής τους κατά την εκτέλεσή τους, κακοτεχνίες στο αποτέλεσμά τους, κ.λ.π.
Δυστυχώς αυτά είναι τα αποτελέσματα της «σύγχρονης αντίληψης» για τον περιφερειακό προγραμματισμό όπως εθιστήκαμε να γίνεται. Μέσα στα χρόνια καταργήθηκε μια μεγάλη δημοκρατική μεθοδολογία και αντίληψη αυτή του δημοκρατικού προγραμματισμού...Η «περιφερειακή πολιτική» σε τέσσερις προγραμματικές περιόδους, με την ασκούμενη από την ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, αντικαταστάθηκε από τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης και τα Σχέδια Περιφερειακή Ανάπτυξης, και κατέγραψε την δική της πορεία : Την πλήρη υποταγή του Περιφερειακού Προγραμματισμού και την προσαρμογή του αναπτυξιακού γίγνεσθαι της Περιφέρειας και της Αυτοδιοίκησης, την υποταγή στην λογική της διαχείρισης και απορρόφησης πάση θυσία των κοινοτικών κονδυλίων.
Οι κοινοτικοί πόροι αντί να αποτελούν μέσον και πρόσθετους πόρους στην διαδικασία του προγραμματισμού και ειδικότερα στην κατάρτιση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), αποτέλεσαν στην ουσία πόρους υποκατάστασης των τρεχουσών δαπανών του.
Το πιο επικίνδυνο : Υποκατέστησαν τον προγραμματισμό. Τολμώ να πώ ότι οι διαρθρωτικές πολιτικές αντί να αναδιαρθρώσουν την δομή της οικονομίας και να εμβαθύνουν τον προγραμματισμό στην χώρα μας, μας αποδιάρθρωσαν και κατάργησαν αυτόν τον μικρό-υποτυπώδη προγραμματισμό που υπήρχε χωρίς τις επιδοματικές πολιτικές και εκφράζονταν κυρίως με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
O προγραμματισμός και η ανάπτυξη έγιναν στην συνείδηση της κοινωνίας και των θεσμών της, «πακέτα», επιδοτήσεις, απορροφήσεις, έργα, που συνδέθηκαν μάλιστα με φαινόμενα διαπλοκής οικονομικής και πολιτικής εξουσίας, με φαινόμενα διασπάθισης του Δημόσιου χρήματος, και τέλος με φαινόμενα ιδεολογικής χειραγώγησης και εκφυλισμού της συνείδησης του λαού. Σήμερα χρειάζεται να ξαναφτιάξουμε τους θεσμούς και τις δομές για την περιφερειακή ανάπτυξη.
Σήμερα όλα είναι προσαρμοσμένα στα πακέτα, στις φόρμες της κάθε προγραμματικής περιόδου. Άνθρωποι, τεχνικές υπηρεσίες όργανα προγραμματισμού, αναπτυξιακοί φορείς, θεσμοί και αιρετοί, ιδιώτες πάροχοι υπηρεσιών, ζουν στον παλμό των πακέτων....Χιλιάδες ή και δεκάδες μικρά έργα βαφτίζονται καινοτόμα, απαραίτητα, έργα αμφιβόλου ποιότητας, αποτελεσματικότητας, και σκοπιμότητας διότι έτσι βούλεται ο κάθε πολιτευτής της περιοχής ή πολιτικός στην περιοχή κ.λ.π. Αυτό ονομάζεται ΠΕΠ.
Δεν αμφισβητώ την δουλειά στις διαχειριστικές αρχές....
Μας αρκεί όμως το επιπεδο της διαχείρισης ?
Μας αρκούν οι καλοί πίνακες ?
Μας αρκούν γενικά τα έργα και πάλι έργα ?
Μας αρκεί ότι όλα αυτά δεν αποτιμώνται για τον σκοπό τον οποίο υπηρετούν ?
Εξηγούμαι : Θα είχε αξία να δούμε και να μετρήσουμε την στοχοθεσία που τίθεται από το σημερινό ΠΕΠ με μετρήσιμους στόχους και όχι με γενικολογίες:
Με τις θέσεις εργασίας που δημιουργούν και την μείωση της ανεργίας
Με την τοποθέτηση της περιφέρειας σε διαφορετική θέση στον χάρτη με το πέρας του ΠΕΠ όσον αφορά το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών της δυνάμεων και την βελτίωση των σχέσεων σύγκλισης ανάμεσα σε περιοχές της ίδιας της Νομαρχιακής Ενότητας και από Νομαρχιακή Ενότητα σε Νομαρχιακή Ενότητα
Με την κατανομή πόρων ανά κάτοικο σε κάθε περιοχή κάθε Περιφερειακής Ενότητας και μεταξύ τους σε σχέση με το τι στόχους θέλουμε να υπηρετήσουμε
Με βάσει τους δείκτες κοινωνικής ευημερίας
Με το βιοτικό επίπεδο
Με την εγκατάσταση των νέων στην περιφέρεια
Με βελτίωση στην διακυβέρνηση και εξυπηρέτησης του πολίτη
Δεν μπορούμε να το κάνουμε σήμερα . Γιατί απουσιάζει το πρωτογενές αναπτυξιακό σχέδιο μακράς πνοής και ο περιφερειακός προγραμματισμός σε ορίζοντα δεκαετίας. Τα έργα υποδομής, με έμφαση στον α΄ ή στον β-γενή τομέα παραγωγής ή με βάση τις κοινωνικές κατηγορίες που θέλουμε να στηρίξουμε.
Γιατί λείπει η στοχοθεσία, η σύνδεση και η εξυπηρέτηση μιάς στρατηγικής για ένα κλάδο για ένα τομέα για μια περιοχή η οποία θα είναι καθορισμένη εξαρχής και όλα τα σφυριά θα κτυπούν πάνω σε αυτήν έτσι ώστε να δημιουργούνται πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για την περιφέρεια και τους κατοίκους της.
Αλήθεια:
Τι θα γίνουν οι υποδομές στα Νοσοκομεία που επιδοτήσαμε τα προηγούμενα χρόνια με τους μνημονιακούς σχεδιασμούς του υπουργείου Υγείας ?
Τι θα γίνουν αντίστοιχα τα Σχολεία, τα Γήπεδα, οι αγροτικές οδοποιείες ...
Τι θα γίνουν οι κοστοβόρες υποδομές που φτιάχτηκαν χωρίς προβολή στο μέλλον ;
Διατυπώνεται ότι η περιφέρεια πρέπει να ξεπεράσει τον δυισμό της. 3 ΚΠΣ δεν ήταν αρκετά για αυτό?
Χρειαζόμαστε Αναπτυξιακό πρόγραμμα με ορίζοντα μακράς πνοής.
Κατά την γνώμη μου χρειαζόμαστε προσανατολισμό σχεδιασμού και επαναπροσδιορισμό της ανάπτυξης που οφείλει να είναι πρωτίστως κοινωνική.
Αυτό πρακτικά σημαίνει : Προσδιορισμό των πλεονεκτημάτων της περιφέρειας της ταυτότητας της φυσιογνωμίας της, των δυνατοτήτων που αυτή έχει την τεχνογνωσία την θέση στον χάρτη.
Τι θέλουμε να κάνουμε, για να δημιουργήσουμε προστιθέμενη οικονομική αξια, ευημερία, νέες δυνατότητες καλύτερο βιοτικό επίπεδο απασχόληση. Αν κάνουμε αυτό, τότε θα μπορέσουμε να προσδιορίσουμε με ένα τεχνικό τρόπο τα έργα υποδομών, του περιβάλλοντος, των κοινωνικών υποδομών κ.λ.π. που θα υπηρετούν τους γενικούς στόχους.
Η αναθεώρηση του ΠΕΠ
Ωστόσο σήμερα πρέπει να γίνει δρομολογηθεί μια συγκεκριμένη δουλειά.
Και αυτή είναι η αναθεώρηση του ΠΕΠ.
Και σας προτείνουμε, κ. Περιφερειάρχη, να προχωρήσουμε τόσο εντός του Περιφερειακού Συμβουλίου, όσο και σε συνεργασία με τους βασικούς φορείς οικονομικούς – επαγγελματικούς –κοινωνικούς φορείς (Επιμελητήρια, Δήμους, Εργατικά Κέντρα κλπ.), σε έναν επανασχεδιασμό των προτεραιοτήτων. Αφού, είναι πλέον οφθαλμοφανές ότι σε σχέση με το 2007 η οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα έχει μεταβληθεί ριζικά, θεωρούμε ότι είναι αναγκαίο να υπάρξει - με ευθύνη της Περιφέρειας και με δημόσιο διάλογο – μια ορισμένη (μέσω επιστημονικής, κοινωνικής και πολιτικής αξιολόγηση της μέχρι τώρα πορείας του ΠΕΠ) αναπροσαρμογή των προγραμμάτων του, με γνώμονα την κάλυψη των οξυμένων λόγω της κρίσης κοινωνικών προβλημάτων και τη δημιουργία του μέγιστου αναπτυξιακού αποτελέσματος, ώστε να βγει η περιοχή από τον κύκλο της ύφεσης και της ανεργίας.
Έτσι, μεταξύ άλλων, οι πρωτοβουλίες που προτείνουμε να αναληφθούν με αφορμή το πέρασμα της διαχείρισης του ΕΣΠΑ σε εμάς είναι:
1. Να οργανωθεί η συζήτηση για το παραγωγικό μοντέλο της Στερεάς στην μετά κρίση εποχή με συντονισμό και συνεργασία με όλους τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς, με το Πανεπιστήμιο, για την κοινή διερεύνηση τρόπων, πολιτικών προγραμμάτων και πρωτοβουλιών διεξόδου της Περιφέρειας μας από την κρίση. Η πρόταση μας θα πρέπει:
• Να θεμελιώνει επιστημονικά το εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης πάνω στο οποίο θα στηριχτεί το Σχέδιο διεξόδου της Στερεάς από την κρίση.
• Να οργανώνει την ανοιχτή και διαρκή διαβούλευση με τους αναπτυξιακούς συντελεστές, του κοινωνικούς φορείς, τις αυτοδιοικητικές παρατάξεις και τα πολιτικά κόμματα για την οριστικοποίησή του Σχεδίου.
• Να ενημερώνει και να υποστηρίζει τεχνικά τους πολίτες, τους αναπτυξιακούς συντελεστές, τους φορείς και τους κοινωνικούς εταίρους, στην προώθηση και εφαρμογή του Σχεδίου για την διέξοδο από τη κρίση.
• Να στηριχτεί στο Πανεπιστήμιο και στο ΤΕΙ , στα επιστημονικά επιμελητήρια.
2. Να γίνει υπό το βάρος των επιπτώσεων της μνημονικής πολιτικής επαναδιαπραγμάτευση του ΕΣΠΑ υπέρ των προγραμμάτων ενίσχυσης της ακραίας φτώχειας, και να δοθεί βάρος σε πολιτικές και σε ενέργειες που θα ωφελούν αδύναμες ομάδες πληθυσμού με διάθεση του 40% του ΕΣΠΑ προς όφελος των κοινωνικών ομάδων, που απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό.
3. Να προωθηθούν Έργα ενίσχυσης των τοπικών οικονομιών που ενεργοποιούν δουλειές και τις τοπικές επιχειρήσεις. Να σχεδιαστούν και να ωριμάσουν επενδυτικά σχέδια για τον κοινωνικό τομέα της οικονομίας που θα βοηθήσει στην ανακούφιση της αγοράς με την ενίσχυση της ρευστότητας, ιδιαίτερα στις ομάδες των αυτοαπασχολούμενων, των αγροτών και των μικρών επιχειρηματιών.
4. Στην κατεύθυνση των προηγούμενων να εισηγηθούμε στην Πολιτική ηγεσία της χώρας να διαπραγματευθεί πολιτικά με τους εταίρους στα πλαίσια της οικονομικής κρίσης πέρα από τα ποσοστά Εθνικής Συμμετοχής :
α. εξαιρέσεις ως προς το Κανονιστικό πλαίσιο χρηματοδότησης των επί μέρους ταμείων και την ενοποίηση των πόρων στην κατεύθυνση της χρηματοδότησης των ειδικών αναπτυξιακών προγραμμάτων που θα προκύψουν με την προηγούμενη διαδικασία ουσιαστικής αναθεώρησης του ΕΣΠΑ
β. περαιτέρω παράταση στο χρόνο ολοκλήρωσης του ΕΣΠΑ
5. Αμεσα να «βρεθούν» ποιοι πόροι σε ποια μέτρα λιμνάζουν ή πρόκειται να βαλτώσουν σε λίγο καιρό. Να ενταχθούν άλλα που θα ενισχύουν την τοπική οικονομία. Άμεσα να απενταχθούν όσα έργα βαλτώνουν και όσα έργα δεν πρόκειται να υλοποιηθούν.
Πριν την αναθεώρηση να γίνει διαβούλευση με τους ΟΤΑ για τα έργα τεχνικών και κοινωνικών υποδομών που έχουν ανάγκη οι οικισμοί της περιφέρειας και να δοθούν οικονομικά στοιχεία βελτίωσης και χρόνου υλοποίησης αυτών.
Να ενεργοποιηθεί επιτέλους ο σχεδιασμός για τα σκουπίδια.
Να αξιοποιηθούν τα προγράμματα του ΕΚΤ για δράσεις ανέργων ιδιαίτερα σε θύλακες υψηλής ανεργίας.
Να ετοιμαστεί ολοκληρωμένο πρόγραμμα συλλογικών μορφών οικονομίας
Να ετοιμαστεί πρόγραμμα για την καινοτομία στην Περιφέρεια. Να δημιουργηθεί Δομή-Παρατηρητήριο Καινοτομίας...Που θα αναδείξει πιλοτικές δράσεις θα υπσοτηρίξει την καινοτομία και θα παίξει τον ρόλο του εμψυχωτή σε δράσεις καινοτομίας. Υπάρχουν δράσεις με δυνατότητα προστιθέμενη αξίας (Πρότυπο Ενεργειακό Κέντρο Αλιβερίου, Δικτυώσεις παραγωγών κ.λ.π. )
Οσον αφορά τα έργα υποδομής για την αναθεώρηση...Ιεραρχούμε σαν προτεραιότητες
Δυστυχώς το ειδικό αναπτυξιακό συγκροτήθηκε σαν πρόγραμμα αιτημάτων συρραφή των παλιών Νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων και όχι σαν πρόγραμμα με οριζόντιες δράσεις που να ενισχύουν τις αγροτικές περιοχές και να αίρουν τις ενδοπεριφερειακές ανισότητες. Έτσι χάνεται μια ευκαιρία οι πόροι να συγκεντρώνονται σε ένα στόχο για να έχουμε το μέγιστο αποτέλεσμα...Εμείς με μια αντίληψη περιφερειακής λογικής και ανάπτυξης όχι λογικής να βολέψουμε την περιφερειακή μας ενότητα λέμε πώς υπάρχουν προτεραιότητες όπου μπορούν να κατευθυνθούν πόροι για να έχουμε αποτέλεσμα. Παραδείγματα
Τα Έργα διαχείρισης στις δύο βασικές λεκάνες απορροής του Σπερχειού και του Κηφισού για να ενισχύσουμε την πρωτογενή παραγωγή
Τα Έργα υποδομής στην Εύβοια όσον αφορά την ολοκλήρωση του Νότιου Οδικό άξονα με τις μελετημένες παρακάμψεις , τον σχεδιασμό του Βόρειου άξονα μαζί με τον κόμβο πρόσβασης από την Εθνική Οδό, και το προχώρημα της νέας χάραξης σύνδεσης της ΠΑΘΕ με το λιμάνι της Κύμης και την διασφάλιση των έργων υποδομής σε αυτό
Η διπλή προσπελασιμότητα στο Λιμάνι της Σκύρου και η απαραίτητη συντήρηση του κεντρικού οδικού δικτύου της
Η βελτίωση της παλαιάς εθνικής οδού στο άξονα Βοιωτία-Φθιώτιδα και Φωκίδα-Λαμία
Η Πρόσβαση του οδικού άξονα Λαμία-Καρπενήσι
Το Ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την περιοχή Ασωπού
Όλα αυτά όμως προϋποθέτουν αλλαγές στην διοίκηση και στην λειτουργία του Περιφερειακού Συμβουλίου....Σημαίνει ανάληψη θεσμικών πρωτοβουλιών από το Περ. Συμβούλιο.
Να αλλάξει ρότα λειτουργίας το Περιφερειακό Συμβούλιο να μετατραπεί σε μικρό Περιφερειακό Κοινοβούλιο που θα μπορεί να λειτουργεί διορθωτικά και-γιατί όχι-ανατρεπτικά στις κεντρικές πολιτικές επιλογές.
Να επιλέξουμε τον Σχεδιασμό Αναπτυξιακού Περιφερειακού προγράμματος με ορίζοντα δεκαετίας. Tο εκλεγμένο περιφερειακό συμβούλιο και τα όργανα προγραμματισμού να έχουν την ευθύνη σχεδιασμού και την παρακολούθηση της αναπτυξιακής πολιτικής στην Περιφέρεια.
Να δημιουργηθεί με απόφαση του ΠΣ Κέντρο Προγραμματισμού της Περιφερειακής Πολιτικής και Ανάπτυξης στην περιφέρεια με την θεσμική κατοχύρωση σε αυτό της συμμετοχής των εκπροσώπων των τοπικών κοινωνιών (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Πανεπιστήμιο, Επιμελητήρια, Επιστημονικά Επιμελητήρια, Φορείς αγροτών, Επαγγελματικών ενώσεων, Κέντρα καινοτομίας κ.λ.π.) με θεσμοθετημένο ρόλο στον σχεδιασμό, στην παρακολούθηση και επιστημονική στήριξη της περιφερειακής πολιτικής και ανάπτυξης.
Να ενισχυθεί το Προγράμμα Δημοσίων Επενδύσεων και να μετατραπεί το Περιφερειακό Ταμείο, σε Ταμείο για την Περιφερειακή Ανάπτυξη.
Να Δημιουργηθεί Περιφερειακή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή των κοινωνικοοικονομικών εταίρων, ως ανεξάρτητου φορέα γνωμοδότησης επί των πολιτικών.
Να δημιουργηθούν όργανα δίπλα στο Περιφερειακό Συμβούλιο για τις επιμέρους πολιτικές που ασκεί το Περιφερειακό Συμβούλιο.
Να Δημιουργηθεί Συμβούλιο Αγροτικής Πολιτικής στην περιφέρεια με την συμμετοχή των θεσμικών φορέων αγροτικής πολιτικής.
Να εκσυγχρονισθεί η διοίκηση, με την αναπροσαρμογή και την διαρκή εκπαίδευση του Διοικητικού Προσωπικού που στελεχώνει την περιφέρεια. Να ενσωματωθεί η Διαχειριστική Αρχή στο οργανόγραμμα της Γενικής Δ/νσης της περιφέρειας και να υπαχθεί στις ευθύνες του περιφερειακού Συμβουλίου.
Να δημιουργηθεί όργανο-φορέας των οικονομικών μεταναστών για την ενσωμάτωση τους στο κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι, τονίζοντας έτσι τα πολυπολιτισμικά χαρακτηριστικά των τοπικών κοινωνιών
Και για να προλάβω, κ. Πρόεδρε, όσους ενδεχομένως σπεύσουν να θεωρήσουν «τεχνοκρατική» τη σημερινή μας παρέμβαση, διευκρινίζω :
Όχι, δεν πάσχουμε από «αναπτυξιολαγνεία» γενικώς και αορίστως. Δεν ανήκουμε σε εκείνους που επαναφέρουν σε κάθε συζήτηση ως «καραμέλα» τη λέξη «ανάπτυξη». Και όταν λέμε «ανάπτυξη», δεν αναφερόμαστε σ’ αυτό το ξέφρενο «πάρτυ» εκατομμυρίων που τόσα χρόνια σκορπίστηκαν δεξιά και αριστερά, με μόνο αποτέλεσμα να αυγατίσουν κάποιοι τις περιουσίες τους, ενώ η πλειοψηφία των πολιτών στερούνταν βασικές υποδομές.
Λέγοντας «ανάπτυξη» έχουμε κατά νου έναν πραγματικά δημοκρατικό και μακρόπνοο σχεδιασμό, με επίκεντρο τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες, με έργα αποδοτικά και ταυτόχρονα συμβατά με το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον της περιοχής, με πρωτοβουλίες που θα ενισχύουν τη σταθερή και με πλήρη δικαιώματα εργασία, με γενναία αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου.
Έτσι αντιλαμβανόμαστε και την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ. Εν μέσω κρίσης, το πέρασμα της διαχείρισης του ΕΣΠΑ στην αιρετή Περιφέρεια, πρέπει να συνδυαστεί με μια πολιτική συζήτηση με κεντρικό θέμα «τι μπορεί να κάνει η Περιφέρεια Στερεάς για την διέξοδο της περιοχής από την κρίση». Απέναντι στη λογική ότι τα πάντα κρίνονται στο κέντρο και εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να περιμένουμε, πρέπει να αντιπροτείνουμε τις λίγες, μικρές, αλλά ουσιαστικές πρωτοβουλίες που μπορεί να πάρει η Περιφέρεια για να συμβάλλει στην διέξοδο από την κρίση ή τουλάχιστον για να προετοιμάσει το έδαφος για την έξοδο από αυτή.
Το βέβαιο είναι ότι δεν πρέπει να συνεχίσουμε τη διαχείριση του ΕΣΠΑ με τα φθαρμένα εργαλεία του παρελθόντος και με την καταστροφική αντίληψη της πελατειακής διάθεσης των κονδυλίων. Έτσι το να τακτοποιηθούν οι «υγιείς» υποχρεώσεις του ΕΣΠΑ σε έργα που έχουν ολοκληρωθεί και να ελεγχθεί η αποτελεσματικότητα των έργων που έχουν ολοκληρωθεί αποτελούν προϋποθέσεις για μια νέα προσέγγιση στην αξιοποίηση του ΕΣΠΑ.
Σ’ αυτή άλλωστε τη λογική, κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου σε σχέση με την τεχνική προετοιμασία που απαιτεί η υποδοχή από την αιρετή Περιφέρεια μας της διαχείρισης του ΕΣΠΑ, ζήτημα που ασφαλώς και είναι εξαιρετικά σημαντικό, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι δεν θα χαθεί ούτε ένα ευρώ, από τους τόσο πολύτιμους τη δεδομένη στιγμή πόρους του ΕΣΠΑ.
Πράγματι, η απορροφητικότητα του ΕΣΠΑ είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα και τα διψήφια νούμερα που δίνονται στην δημοσιότητα είναι πλασματικά. Αρκεί να αναφέρουμε ότι ο μεσοπρόθεσμος στόχος του 1,2 δις ευρώ που το Υπουργείο Ανάπτυξης είχε θέσει, μετά βίας πλησιάζει το 25% του στόχου. Το πρώτο μεσοπρόθεσμο σχέδιο της Κυβέρνησης βουλιάζει. Έπεται και το δεύτερο.
Η μικρή απορροφητικότητα είναι φαινόμενο διαχρονικό και οφείλεται στην ανετοιμότητα της Κεντρικής Διοίκησης, αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και στην απουσία εξειδικευμένου προσωπικού. Εκατομμύρια ευρώ κοινοτικού χρήματος λιμνάζουν στα ταμεία που συστάθηκαν με σκοπό τις ανακυκλούμενες πιστώσεις που οδηγούν στην τεχνητή αύξηση της απορροφητικότητας, αντί να διοχετεύονται στην αγορά και να λύνουν προβλήματα ρευστότητας και ανάπτυξης. Αποτέλεσμα όλων των προηγουμένων θα είναι η επιστροφή χρημάτων στη Ε.Ε.
Λέγαμε προεκλογικά ότι ο «Καλλικράτης» θα είναι ο θάνατος της Αυτοδιοίκησης, τώρα μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ο «Καλλικράτης» και το μνημόνιο θα σκοτώσουν το ΕΣΠΑ. Πρώτον διότι με τον «Καλλικράτη» θα έχουμε νέα μείωση του αναγκαίου προσωπικού και δεύτερον γιατί με την εφαρμογή του μνημονίου, αν δεν ανατρέψει την πρόθεση της Κυβέρνησης η πανελλαδική αγανάκτηση που γεμίζει τις πλατείες, θα υπάρχει μείωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 1 δις ευρώ με εντολή της «τρόικα». Συγχρόνως επειδή στο 90% των έργων παρατηρείται σημαντική αύξηση του προϋπολογισμού θα έχουμε αύξηση της εθνικής χρηματοδότησης, με αποτέλεσμα ή την αύξηση της εθνικής συμμετοχής, ή την αύξηση των ημιτελών έργων.
κ.κ. συνάδελφοι,
Όλοι σήμερα, κατανοούν και σέβονται την αγανάκτηση των πολιτών.. Ελάχιστοι όμως έχουν το θάρρος να δουν την αλήθεια.
Δεν είναι μόνο τα μέτρα του τελευταίου χρόνου που έβγαλαν όλον αυτόν τον κόσμο στους δρόμους. Εδώ και σχεδόν δεκαετίες, η πλειοψηφία των απλών ανθρώπων, του κόσμου της εργασίας, που δεν υπήρξαν ούτε τεμπέληδες, ούτε κλέφτες, ούτε απατεώνες, που εργάζονται σκληρά και πληρώνουν κανονικά τους φόρους τους, ζητούν – και το δικομματικό πολιτικό σύστημα κωφεύει – ένα κράτος με σύγχρονες υποδομές, ένα κράτος που θα υποστηρίζει τη δίκαιη, ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη όλων των περιοχών του, ένα κράτος που θα παρέχει στους πολίτες του τα αυτονόητα κοινωνικά αγαθά του περιβάλλοντος, της υγείας, της παιδείας, των μεταφορών, του πολιτισμού.
Σ’ αυτή την κατεύθυνση πιστεύουμε, ότι πρέπει να εκμεταλλευτούμε κάθε διαθέσιμη δυνατότητα, με πρώτο στόχο την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ και τον πιο επίκαιρο, κοινωνικά δίκαιο, περιβαλλοντικά βιώσιμο και αναπτυξιακά αποτελεσματικό επανασχεδιασμό των προγραμμάτων του.
Αυτή άλλωστε είναι η αντίληψή μας για την περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Ένας θεσμός σε θέση να αφουγκράζεται τις πραγματικές ανάγκες της τοπικής κοινωνίας, ένας θεσμός που θα παλεύει – στο μέτρο της ευθύνης που του αναλογεί – να αίρει τις κοινωνικές αδικίες που παράγει η κεντρική κυβερνητική πολιτική, ένας θεσμός που θα σχεδιάζει και θα υλοποιεί αναπτυξιακές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές παρεμβάσεις και δράσεις προς όφελος των εργαζομένων και της νεολαίας της περιοχής.
Αν λοιπόν θέλουμε να μη συμπαρασύρει και την Τοπική Αυτοδιοίκηση η κατάρρευση και η πλήρης απαξίωση του πολιτικού συστήματος, αν θέλουμε πραγματικά να σταθούμε στο πλευρό των Στερεοελλαδιτών πολιτών, αν θέλουμε να υπερασπιστούμε τις ανάγκες των πολλών απέναντι στα συμφέροντα των λίγων, αν θέλουμε να ανοίξουμε για τη νέα γενιά ένα παράθυρο ελπίδας, για να μην εγκαταλείψουν οι νέοι τον τόπο μας, για να μην αναγκαστούν να αναζητήσουν καλύτερη τύχη στο εξωτερικό, για να μην στερηθεί η Περιφέρειά μας το μέλλον της, έχουμε καθήκον αυτή τη στιγμή να βρούμε τους τρόπους που θα συμβάλλουν στην βέλτιστη δυνατή αξιοποίηση κάθε χρηματοδοτικού εργαλείου για την ανάπτυξη της περιοχής.
Σας ευχαριστώ.
